Transpiracija

Transpiracija je proces kretanja vode kroz biljke i njene evaporacije sa vršnih dijelova, kao što su list, pupoljci, izdanci i cvjetovi. Voda je neophodna za biljke, ali samo mali dio koji uzima korijen koristi se za rast i metabolizam. Preostalih 99-99,5% se gubi transpiracijom. Površine lista su prošarane mnoštvom pora zvanih stome, koje su u većine brojnije na donjoj strani lista. Stome su ograničene sa stražarskim ćelijama i dodacima ćelije (zajedno poznatim kao stomin kompleks ili stomin aparat) za otvaranje i zatvaranje pora. Transpiracije se odvija kroz stomine otvore, i može se shvatiti kao neophodni "trošak" u vezi sa otvaranjem stoma za omogućavanje difuzije ugljen-dioksidnog plina iz zraka za fotosintezu. Transpiracije također hladi biljke, promjenom osmotskog pritiska ćelija i omogućuje protok mase mineralnih hranjiva i vode iz korijena u izdanke.^[1]

Maseni protok tečne vode iz korijena do lišće teče dijelom kapilarno, ali prvenstveno je vođen razlikom vodnog potencijala. Kod viših biljaka, uključujući i drveće, sila gravitacije može savladati samo smanjenjem hidrostatičkog (vodnog) pritiska u gornjim dijelovima biljaka zbog difuzije vode iz stoma u atmosferu. Vode se apsorbira u korijene putem osmoze, a i sva rastvorena mineralna hranjiva s njim putuju kroz ksilem.

1. ^ Međedović S., Maslić E., Hadžiselimović R. (2000): Biologija 2. Svjetlost, Sarajevo, ISBN 9958-10-222-6.